Heb jij weleens het gevoel gehad dat je niet helemaal jezelf kon zijn? Misschien ben je opgegroeid binnen een religie of in een gezin waarin bepaalde gevoelens of gedragingen niet werden geaccepteerd. Of kreeg je van jongs af aan signalen dat bepaalde kanten van jou te veel waren, niet genoeg, gevaarlijk of zelfs zondig.
Wanneer je vaak te horen krijgt dat bepaalde delen van jou niet welkom zijn, leer je deze te onderdrukken. We maken ons kleiner, verbergen de delen die afgekeurd worden en benadrukken de kanten die positieve reacties opleveren.
Op zich is het heel menselijk dat we ons aanpassen voor de ander. Het helpt ons namelijk om verbonden te blijven. En deze verbinding geeft ons veiligheid, het maakt dat we erbij horen. Dit is een oeroud instinct dat ons helpt te overleven.
“Dat is niet hoe we hier denken”
Denk bijvoorbeeld aan een kind dat van nature uit nieuwsgierig, gevoelig en intuïtief is. Het houdt ervan om vragen te stellen en het voelt dingen diep aan. In een religieuze context stelt het kind vragen over God, over goed en kwaad, over waarom sommige mensen niet naar de hemel gaan en anderen wel.
Maar telkens wanneer het kind deze gevoelens of vragen deelt, krijgt het te horen: “Dat is niet hoe we hier denken.”, “Je moet gewoon gehoorzamen.”, of “Dat is de duivel die je in verwarring brengt.” Het kind wordt dan bestraft voor zijn verbeelding of schaamte of angst aangeleerd voor gedachten die niet binnen het geloofsbeeld passen.
Na verloop van tijd houdt het kind op met ‘lastige’ vragen te stellen. Het merkt dat het dan meer geaccepteerd en verwelkomd wordt. Het voelt gewoonweg veiliger. Toch vormen die gevoeligheid en nieuwsgierigheid een wezenlijk deel van het kind. Het is een kwaliteit, een kracht - die dan naar de achtergrond verdwijnt, simpelweg omdat ze niet welkom is.
We verliezen allerlei delen van onszelf op deze manier. Bijvoorbeeld:
- Je boosheid, omdat je leerde dat die onbeleefd is of anderen afschrikt
- Je verdriet, omdat je denkt dat je daarmee een last bent voor anderen
- Je mening, omdat die afwijkt van wat "men" als juist beschouwt
- Je verlangens en dromen, omdat ze niet passen binnen de normen van je gemeenschap
- Je intuïtie, omdat je geleerd hebt te vertrouwen op dogma’s in plaats van op je eigen innerlijke ervaring
- Je speelsheid, omdat je omgeving vooral waarde hecht aan serieus en "volwassen" gedrag
- Je seksuele identiteit of geaardheid, omdat die niet werd erkend of zelfs werd veroordeeld
Vervreemd van jezelf
Onszelf een beetje aanpassen om erbij te horen is dus menselijk. Daar is op zich niets mis mee. Maar soms onderdrukken we gewoonweg té veel van onszelf. Wanneer we te vaak en te veel ongewenste delen blijven wegdrukken en negeren, raken we steeds meer vervreemd van onszelf. Op een dag kun je dan wakker worden met een gevoel van leegte, van gemis. Alsof je niet helemaal thuis bent in je eigen leven, zonder precies te weten waarom.
Dan leven we een leven dat niet bij ons past. En dan voelen we niet meer wat er in ons leeft, waar we blij van worden, waar we boos van worden. Dan vervagen onze grenzen gemakkelijker en is het moeilijk om richting te vinden in het leven.
Weet dat deze ‘lastige’ of ‘ongewenste’ delen nooit echt verdwijnen. Je kan ze negeren en diep wegstoppen, maar ze blijven op de achtergrond fluisteren, kloppen, wachten op ruimte om er weer te mogen zijn.
Oefening - Jezelf verwelkomen
Het is belangrijk dat we onszelf toelaten om te zijn wie we werkelijk zijn. Deze eenvoudige oefening kan je ervaren hoe dat voelt.
Met het uitspreken van onderstaande zinnen bevestig je voor jezelf dat je ertoe doet, dat je waardevol bent – met je leuke, aangename kanten en ook met de ongewenste delen van jezelf.
Voor je start, neem de tijd om in het hier en nu te komen. Richt je aandacht op rustig ademhalen en sluit even je ogen. Neem de tijd om de zinnen uit te spreken en te voelen wat ze met je doen.
“Ik behoor hier op aarde”
“Het is goed dat ik hier ben”
“Het is belangrijk dat ik hier ben”
“Ik ben genoeg”
“Ik doe genoeg”
“Ik sta mezelf toe om helemaal mezelf te zijn”
“Ik verwelkom mezelf, hier en nu”
Hoe voelt het om deze zinnen uit te spreken? Vreemd? Ongemakkelijk of onwaar? Of voelt het rustig, goed of krachtig?
Jezelf opnieuw leren verwelkomen, kan een pittig proces zijn. Uitspreken voor jezelf dat je welkom bent, is dan een eerste mooie stap.
Reactie plaatsen
Reacties